مدت زمان حضور بیماران در کلینیک‌های دندانپزشکی بیشتر از سایر کلینیک‌هاست؛ بنابراین فضاهای درمانی بسیار مهمی محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی صرف نظر از کیفیت خدمات درمانی کلینیک‌های دندانپزشکی، کالبد فیزیکی این مراکز و طراحی داخلی آنها از موضوعات بسیار مهمی است که متأسفانه توجه چندانی به آن نمی‌شود. نتایج پژوهش‌ها در این زمینه نشان می‌دهد که دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی جزء جدایی‌ناپذیر کیفیت محیط درمان به شمار می‌رود. اما حواستان باشد که نباید به‌کارگیری عناصر و لوازم لوکس و شیک را با طراحی داخلی اشتباه بگیرید.

این پست نمونه‌کار در سایت «استودیو نوکاو» با هدف بررسی فرآیند دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی دکتر قنبرزاده و نحوۀ برخورد با چالش‌های موجود در این پروژه نوشته شده است؛ فرآیندی که ضمن رعایت اصول روانشناسی و استانداردهای محیطی لازم برای این گونه فضاها، با هدف ارتقای کیفیت طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی صورت گرفته است.

 

کانسپت اصلی

در دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی دکتر قنبرزاده، طراحان با چالش مهمی روبرو بودند که این چالش کانسپت اصلی طرح را هم شکل داد. به این ترتیب که فضای طراحی، مستطیلی کشیده به ابعاد ۵/۵ در ۲۱ متر بود و تنها از سمت شمال و جنوب نور طبیعی آن تأمین می‌شد. همین موضوع پروسۀ طراحی داخلی را بسیار دشوار می‌کرد. در چنین فضایی باید تمهیداتی درنظر گرفته می‌شد تا حتی المقدور از ایجاد راهروهای طویل و بعضا کم‌نور جلوگیری شود.

این چالش در دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی و به‌طورکلی فضاهای درمانی بسیار پررنگ‌تر و دشوارتر به نظر می‌رسد؛ زیرا رعایت سلسله مراتب در این گونه فضاها از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین مسائل فنی در این فضاها مقدم بر مسئلۀ زیبایی است.

 

طراحی داخلی نهایی

برای حل این موضوع محیط کشیده را به عنوان یک فضای یکدست در نظر گرفتیم که استوانه‌هایی در آن جای گرفتند. این استوانه‌ها، دیوارهای منحنی‌شکلی را به ما می‌دادند که قطاعی از دایره بودند. این ایده در عین تنوع و پویایی محیط، مانع از اغتشاش ذهنی و بصری می‌شد و همچنین مشکلِ به وجود آمدن راهروهای طولانی را هم حل می‌کرد.

 

فرم منحنی

جالب است بدانید هنگامی که از افراد پرسیده می‌شود میان یک شیء خطی و یک شیء منحنی کدام را انتخاب می‌کنید، اغلب دومی را انتخاب می‌کنند. طراحی معماری داخلی با خطوط منحنی هم در مقایسه با خطوط صاف از محبوبیت بیشتری در میان مردم برخوردار است. به‌تازگی دانشمندان علوم اعصاب نشان داده‌اند که تأثیر خطوط منحنی تنها مربوط به سلیقۀ شخصی افراد نیست و این موضوع ارتباط تنگاتنگی با مغز ما دارد. در واقع خطوط و فضای مواج و نرم از عوامل القاکنندۀ آرامش هستند. به همین دلیل فرم‌های منحنی می‌توانند انتخاب مناسبی برای طراحی فضاهای درمانی باشند.

در فرآیند دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی دکتر قنبرزاده با توجه به درنظرگرفتن همین نکته دیوارهای منحنی‌شکل را کانسپت طرح خود قرار دادیم تا علاوه بر پاسخ به محدودیت‌های موجود، بستر آرامش بصری و روانی بیماران را هم فراهم کنیم.

 

تنوع فضایی از نظر میزان گشودگی

دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی دکتر قنبرزاده شامل ۳ نوع تنوع فضایی از لحاظ میزان گشودگی است:

فضاهای بسته: شامل فضاهای خدماتی مانند سرویس‌ها و انبار که الزاماً می‌بایست به صورت بسته طراحی شوند. همچنین در این بخش اتاق رادیوگرافی هم به دلیل تشعشعات مضر به شکل بسته طراحی شد.

فضاهای نیمه‌بسته: به جز فضاهای ذکر شده، مابقی فضاها به صورت نیمه‌بسته طراحی شدند. چنین ایده‌ای در فضای کم‌عرض این کلینیک دندانپزشکی ضمن رعایت حریم هر فضا، امکان دیده‌شدن هرچه وسیع‌تر آنها را فراهم می‌کند.

 

 

متریال

عامل مهم دیگری که دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی دکتر قنبرزاده را منحصربه‌فرد می‌کند متریال استفاده‌شده در طراحی داخلی آن است. برخلاف دیوارهای قطور قدیمی از جنس مصالح بنایی، این پوسته‌های منحنی‌شکل با متریال چوب طراحی شدند. این مصالح باعث گرمابخشیدن به محیط داخلی این کلینیک شد. اما مشکل بزرگی را به دنبال خود آورد؛ سر و صدا.

سروصدا به‌راحتی از این دیوارهای چوبی عبور می‌کرد و به داخل فضای درمان می‌رسید. برای حل این معضل از متریال شیشه کمک گرفتیم. با قرارگیری شیشه در میان این نوار های چوب ضمن حفظ حریم خصوصی فضا، آرامش این محیط هم تأمین می‌شد. در واقع علت نیمه‌بسته‌بودن این فضاها هم به همین دلیل است. قسمت شیشه ای به وسیع‌تر دیده شدن فضا کمک کرده و حس شفافیت را به کاربر منتقل می کند.

 

سقف

فرم سقف این کلینیک از کف تبعیت می‌کند. این عامل هم به خوانایی فضاها کمک می‌کند و هم باعث یکپارچگی آن می‌شود. برای این منظور حتی متریال سقف و کف نیز مشابه هم انتخاب شدند.

 

مبلمان

یکی دیگر از عوامل مهم در دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی مبلمان آن است. در این مجموعه به دلیل وجود محدودیت‌های فضایی و عرض کم آن، امکان استفاده از هر نوع مبلمان با هر اندازه وجود نداشت. به همین دلیل تمامی مبلمان مورد نیاز از جمله میز پذیرش، صندلی‌ها و … متناسب با همین فضا طراحی شدند. علاوه بر توجه به ابعاد مبلمان، کانسپت کلی طرح هم در همه اجزای مبلمان رعایت شده. به طوری که همگی از فرم منحنی استوانه‌ها پیروی می‌کنند و در همه جای فضای داخلی آزادانه می چرخند.