آیا تا به حال در مورد تأثیر طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی بر کاهش استرس مراجعین و یا تشدید آنها مطالبی شنیده‌اید؟

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که با در نظر گرفتن اصول زیبایی‌شناسانه و قواعد حاکم بر طراحی فضاهای درمانی، نه فقط می‌توان فشار ناشی از حضور در این محیط‌ها را کاهش داد، بلکه می‌توان برای ارتقای سلامت افراد گام های موثری برداشت.

اما این اصول و قواعد کدامند و چطور باید از آنها استفاده کنید؟

طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی؛ چطور و چگونه؟

پیش از هرچیز لازم است بدانید که تعریف واقعی “طراحی داخلی” چیست؟ آیا طراحی داخلی تنها به “هنر زیباسازی بنا” اطلاق می‌شود و آیا با دکوراسیون تفاوتی دارد؟ … با ما همراه باشید تا به این پرسش‌ها یک‌به‌یک پاسخ دهیم و هرآنچه که لازم است تا در خصوص طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی بدانید را بررسی کنیم.

 

 

طراح داخلی کیست؟

جامعه طراحان داخلی آمریکا (ACID) طراح داخلی را چنین تعریف می‌کند: «متخصصی برای طراحی فضاهای داخلی، با عملکرد و کارایی بالا که تخصص خود را از طریق آموزش‌های رسمی کسب کرده‌است.»

در اکثر کشورها، طراحان داخلی پیش از آن که این عنوان را کسب کنند می‌بایست آزمون جامعی را پشت سر بگذارند تا موفق به کسب حق امضا و دستیابی به این عنوان شوند.

تفاوت طراحی داخلی و دکوراسیون

طراحی داخلی تخصصی است که گاهی اوقات افراد آن را با “دکوراسیون” اشتباه می‌گیرند و وجه تمایزی میان این دو قائل نمی‌شوند؛ حال آن که هر یک تعاریف، تحصیلات و وظایف متخص به خود را دارد و شناخت آنها در انتخاب صحیح خدمات مورد نیاز بسیار موثر خواهد بود.

در فرآیند دکوراسیون، نحوۀ چیدمان و انتخاب مناسب وسایل و قسمت‌های مختلف فضا موضوع اصلی کار خواهد بود. هدف دکوراسیون، هماهنگ‌سازی اجزای داخلی برای ایجاد فضایی “زیباتر” و “هماهنگ‌تر” است؛ درصورتی‌که طراحی داخلی طیف گسترده‌تری از مسئولیت‌ها را در بر می‌گیرد و هدف از آن تنها چیدمان و تزیین محیط نیست.

طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی

با توجه به تعاریفی که در بالا ذکر کردیم، معماری داخلی کلینیک دندانپزشکی را می‌توان هنر خلق کلینیک دندانپزشکی معرفی کرد که در آن، علاوه بر زیبایی مجموعه، عملکرد و کارایی آن را هم بهبود می‌بخشد. در چنین کاربری‌هایی، طراحی داخلی به افراد کمک می‌کند تا برای تغییرات سازه‌ایِ فضای خود، برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند و همۀ استانداردهای فنی و زیبایی‌شناسانۀ یک فضای درمانی را، به طور همزمان، در مجموعه خود پیاده‌سازی کنند. بدیهی است که این خدمات منحصر به زمان خاصی نیست و حتی بعد از سال‌ها حضور در یک فضای درمانی و فعالیت در آن می‌توان در فرآیند بازسازی هم از آنها بهره برد.

اهمیت طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی

طراحی داخلی محیط می‌تواند عامل مؤثری در کاهش یا تشدید فشار بر روان انسان‌ها باشد. این موضوع، به‌خصوص، در محیط‌های درمانی و به‌ویژه کلینیک‌های دندانپزشکی بسیار محسوس خواهد بود؛ زیرا این گونه مراکز به دلیل ماهیتی که دارند، اغلب برای کاربران و بیماران، محیط‌های پرتنش و پراضطرابی محسوب می‌شوند و همچنین مدت زمان حضور بیماران در آنها بیشتر از سایر مطب‌های پزشکی است.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ایجاد انعطاف‌پذیری بالا، صمیمیت و آرامش در این مراکز علاوه‌بر آن که بر غنای مجموعه خواهد افزود، دغدغه‌های ناشی از حضور کاربر در محیطی ناآشنا را هم برطرف می‌نماید و در نهایت استرس حضور در این محیط‌ها را کاهش می‌دهد. طراحی داخلی این فضاها می‌تواند نقش مؤثری در بهبود و ارتقای ایمنی و سلامت محیط برای بیماران ایفا کند و موجب افزایش بهره‌وری پرسنل درمانی شود.

 

طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی چگونه به کاهش استرس بیماران کمک می‌کند؟

با بهره‌گیری از معماری داخلی فضاهای درمانی و توجه به عواملی خاص می‌توان بر اساس اصول زیبایی‌شناسی و عملکردی معماری، به خلق فضاهایی مناسب و واجد ارزشِ فضایی پرداخت تا استرس و اضطراب بیماران را کاهش داد و حتی در جهت ارتقای سلامتی افراد گام برداشت.

به عبارت دیگر، می‌توان الگویی مناسب جهت دیزاین داخلی کلینیک دندانپزشکی بر مبنای انعطاف‌پذیری بالا و امنیت ارائه نمود که تضمین‌کنندۀ ایجاد محیطی صمیمی و آرام‌بخش برای پزشکان و تمامی پرسنل خواهد بود. چنین فضایی ضمن تأمین نیازهای روانی کاربران، تنش و اشتباهات کمتری را برای آنها به دنبال خواهد داشت و در نتیجه به افزایش راندمان کاری کل مجموعه منجر خواهد شد.

اصول طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی

جالب است بدانید که طبق تحقیقات انجام‌شده “طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی” بیشترین تأثیر را در بازاریابی و تبلیغات یک فضای درمانی دارد؛ زیرا این عامل اولین نقطۀ برخورد کاربران با درمانگاه محسوب می‌شود.  از مهم‌ترین فاکتورهای دکوراسیون داخلی کلینیک دندانپزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که هر یک اصول و قواعد خاص خود را دارند:

• ضوابط و استانداردها
• متریال
• فرم
• رنگ
• روشنایی
• مبلمان
• طبیعت و مناظر طبیعی

متریال

انتخاب متریال مناسب یکی از مهم‌ترین فاکتورها در در طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی به شمار می‌رود. متریال مورد استفاده در چنین فضاهایی علاوه بر زیبایی و هزینۀ مناسب، می‌بایست ویژگی‌های دیگری از جمله دوام، قابلیت شستشو، مقاومت در برابر نفوذ آب و عاری بودن از هرگونه خلل و فرج را داشته باشد.

فرم

فرم یعنی هر چیزی که دیده شود، شکل، اندازه، رنگ و بافت داشته باشد، فضا را اشغال کند، مکانی را مشخص کند و جهتی را نشان دهد. به طور کلی همۀ چیزهایی که دیده می‌شوند فرم دارند. با توجه به این که خطوط اجزای اصلی تشکیل‌دهندۀ فرم هستند، دسته‌بندی کلی فرم‌ها، متأثر از انواع خطوط تشکیل‌دهندۀ آن خواهد بود. بدین معنا که ویژگی انواع فرم متأثر از ویژگی‌های خطوط تشکیل‌دهندۀ آن خواهد بود.

انواع فرم به دو دستۀ کلی تقسیم می‌شوند: تیزگوشه و منحنی و به طور کلی می‌توان گفت که فرم‌ها، خطوط و فضای موّاج و نرم احساس آرامش بیشتری را به مخاطب القا می کنند.

رنگ

رنگ عاملی است که باعث مفهوم بخشیدن به فضا می‌شود. رنگ می‌تواند احساسات انسان را برانگیزد و تأثیر مستقیمی روی مغز داشته باشد. امروزه ثابت شده است که رنگ خاصیت شفابخشی و درمان‌گری هم دارد. تأثیرات رنگ ممکن است موجب افسردگی و خواب‌آلودگی افراد شود؛ به همین جهت داشتن آگاهی نسبت به ویژگی‌های رنگ برای طراحان داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است.

انواع رنگ‌ها را می‌توان به سه دستۀ سرد،گرم و خنثی تقسیم کرد. توصیه می‌شود در فضاهایی که نیاز به تحرک و پویایی بیشتری دارد، از طیف رنگ‌های گرم استفاده شود.

روشنایی

یکی از عوامل بسیار مهمی که سبب می‌شود انسان با قرار گرفتن در برخی از فضاها و مکان‌ها احساس شادی کند و بیشترین لذت را از بودن و ماندن در آن محیط ببرد یا بالعکس در فضاها و مکان‌هایی غمگین، دل‌مرده، افسرده و بی‌قرار شود  نور و نورپردازی است؛ به همین علت است که امروزه در طراحی فضاهای درمانی توجه بسیار ویژه‌ای به مبحث نور و نورپردازی می شود.

طیف رنگی نورها را نیز می‌توان به دو دستۀ گرم و سرد تقسیم نمود. توجه داشته باشید که در طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی، فضاهایی همچون پذیرش و اتاق انتظار به نورهای گرم، دعوت‌کننده و آرامش‌بخش نیاز دارند.

مبلمان

علاوه بر تأثیرات فیزیکی فرم مبلمان، نباید از اهمیت تأثیرات روانی آنها در فضای درمانی چشم‌پوشی کرد. همانطور که گفته شد فرم‌ها تأثیرات روانی متفاوتی دارند. به عنوان مثال مبلمان با فرم‌های منحنی و نرم احساس امنیت و آرامش بیشتری را نسبت به مبلمان تیزگوشه به بیمار القا می‌کند.

در کنار نوع فرم مبلمان توجه به مسائل ارگونومیک هم اهمیت زیادی دارد. ارگونومی یک علم کاربردی است که هدف آن بهینه‌سازی عملکرد و بهره‌وری و کاهش خطرات آسیب، ناراحتی و بیماری است. در واقع این علم در تلاش است به‌جای متناسب‌سازی انسان با محیط، محیط را با انسان متناسب سازد.

طبیعت و مناظر طبیعی

نتایج تحقیقات حاکی از آن است که دیدن گونه‌های خاصی از طبیعت به سادگی می‌تواند استرس را در عرض پنج دقیقه یا کمتر کاهش دهد. دیدن انواع خاص از صحنه‌های طبیعی به سرعت می‌تواند فشار خون را کمتر کند و ضربان قلب را کاهش دهد.

ضوابط و استانداردها

یکی از مهم‌ترین فاکتورها در طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی توجه به ضوابط و استانداردهای موجود است. توصیه می‌شود پیش از هرگونه اقدام جهت تأسیس و بازسازی کلینیک دندانپزشکی ضوابط مربوط به آن را مطالعه کنید. این دستورالعمل مواردی همچون شرایط تأسیس و بهره‌برداری، ضوابط ساختمانی و تجهیزاتی، ضوابط بهداشتی و … را در خود جای داده است.

انواع سبک های طراحی داخلی کدامند؟

در نظر گرفتن قالب و سبکی مشخص برای انواع طراحی داخلی، کاری درست یا کلیشه ای غلط؟

همان طور که می‌دانید قالب‌های مختلفی برای طراحی فضای داخلی وجود دارد که توسط افراد مختلف دسته‌بندی شده‌اند و ما آنها را به عنوان انواع سبک‌های طراحی داخلی می‌شناسیم. باید بدانید که هیچ گونه مبنای دقیقی برای این دسته‌بندی‌ها وجود ندارد؛ اما گاهی اوقات در نظر گرفتن وجوه مشترک این طراحی‌ها و دانستن تفاوت بین آنها به افراد کمک می‌کند تا فضایی هماهنگ و متناسب با روحیات خود خلق کنند.

طراحی داخلی مدرن

یکی از پرطرفدارترین سبک‌‌های طراحی داخلی، سبک مدرن است. در سبک طراحی داخلی مدرن به ایجاد فضا و کاربردی ساختن فضا و لوازم توجه می‌شود. این سبک در قرن ۲۱ میلادی شکل گرفته است و در آن از خطوط مشخص و صاف استفاده می‌شود. در سبک دکوراسیون مدرن فضاها معمولا شفاف و منظم هستند و در آنها متریال، فناوری و ترکیب‌بندی حرف اول را می‌زند.

استفاده از رنگ‌های اصلی و پایه به عنوان زمینه، بازی با رنگ‌ها روی زمینۀ اصلی، استفاده از اشکال ساده در ساخت مبلمان و به‌کارگیری متریال فلز یا شیشه برای آنها و همچنین طراحی باز از جمله ویژگی‌های طراحی داخلی مدرن به شمار می‌رود.

سبک بوهمین

بوهم یکی از سرزمین‌های تاریخی در اروپای مرکزی است که امروزه در بخش غربی جمهوری چک قرار دارد. سبک دکوراسیون بوهمین نیز الهام گرفته از سلایق همین مردمان است. فضای داخلی خانه‌های این مردم مملو از وسایل و اکسسوری‌ها در شکل و فرم‌های مختلف و متنوع است و استفاده از مبلمان قدیمی به جذابیت و خاص بودن این سبک دکوراسیون می‌افزاید.

ناگفته نماند که اغلب در طراحی داخلی به سبک بوهمین از پارچه‌ها و دکوریجات در رنگ، نقش و طرح‌های جذاب استفاده می‌شود که یک محیط شاد و منحصربه‌فرد در خانه ایجاد می‌کند.

سبک مینیمال

مینیمالیسم را می‌توان چیزی بیشتر از یک سبک طراحی دانست؛ آن را می‌توان به عنوان سبک زندگی معرفی نمود. در این شیوه می‌بایست از به‌کارگیری هر گونه عنصر اضافی و بدون کاربرد بپرهیزید. این سبک را تا حدودی می‌توان تلفیقی از سادگی، پیراستگی، آرامش و عملکرد دانست. این سادگی را در همه عناصر از جمله در انتخاب مبلمان و پوشش‌ها می توان دید.

تزئینات در چنین محیطی به حداقل می‌رسد و با تکرار خطوط و ایجاد هارمونی بین رنگ‌ها و استفاده از نور طبیعی، پویایی فضا محفوظ می‌ماند.

سبک نئوکلاسیک

نئوکلاسیسم تعبیری تازه‌تر از دکوراسیون به شیوۀ کلاسیک است؛ بنابراین ویژگی‌های اصلی سبک قدیمی تا حدودی در آن حفظ شده‌ و همچنان یک دکوراسیون پر از تزئین و جزئیات، با ظاهری لوکس شناخته می‌شود؛ اما با اضافه کردن مبلمان و المان‌های تازه‌تر و امروزی، از سنگینی آن کاسته شده است.

تزئینات روی سقف و دیوارها، مبلمان ساده‌تر پارچه‌های باکیفیت و همچنین عناصر امروزی مثل فلزات براق از جمله ویژگی‌های سبک طراحی نئوکلاسیک است.

 

بدیهی است که انواع بیشتری از این دسته‌بندی‌ها را به لیست بالا می‌توان اضافه نمود، پیشنهاد می‌کنیم اگر به این مبحث علاقه‌مند هستید آن را به صورت تخصصی مطالعه کنید.

نتیجه‌گیری

همۀ موارد ذکر شده تنها بخشی از دستاوردهای طراحی داخلی برای کلینیک های دندانپزشکی است. این علم امروزه تحولی بزرگ در عرصۀ درمان به شمار می‌رود. طراحی داخلی مناسب، با بهبود کیفیت خدمات درمانی و با تأثیرات مثبتی که عنوان شد، مکمّل فعالیت‌های درمانی پزشک است و حتی گاهی به عنوان بخشی از پروسۀ درمان محسوب می شود. از این رو داشتن آگاهی کافی در این زمینه و استفاده از آن در عصر حاضر اهمیت بسیاری دارد.